Lub Mariana Trench (lossis Mariana Trench) yog qhov chaw tob tshaj plaws hauv ntiaj teb. Nws nyob ntawm lub ntug teb sab hnub poob ntawm Pacific Pacific, 200 km sab hnub tuaj ntawm Mariana Archipelago.
Paradoxically, tib neeg paub ntau ntau txog cov lus zais ntawm qhov chaw lossis lub roob siab tshaj li hais txog dej hiav txwv tob. Thiab ib qho ntawm cov tsis pom thiab tsis paub tshaj qhov chaw ntawm peb lub ntiaj teb yog lub npe Mariana. Yog li peb paub dab tsi txog nws?
Mariana Trench - hauv qab ntawm lub ntiaj teb
Xyoo 1875, pab pawg ntawm British Corvette Challenger nrhiav pom ib qho chaw hauv Dej hiav txwv Pacific uas tsis muaj qhov hauv qab. Kilometer los ntawm kilometer txoj hlua ntau dhau mus, tab sis tsis muaj hauv qab! Thiab tsuas yog ntawm qhov tob ntawm 8184 meters qhov nqis ntawm txoj hlua nres. Qhov no yog li cas kev sib sib zog nqus dej hauv qab npoo ntiaj teb tau qhib. Nws tau muab npe rau Mariana Trench tom qab cov Islands tuaj ze. Tau txiav txim siab nws cov duab (hauv daim ntawv crescent) thiab qhov chaw nyob ntawm qhov chaw sib sib zog nqus, hu ua "Challenger Abyss". Nws nyob ntawm 340 km sab qab teb ntawm cov kob Guam thiab muaj kev sib koom tes 11 ° 22 ′ s. lat., 142 ° 35 ′ sab hnub tuaj lwm yam.
Txij thaum ntawd los, qhov kev xav tob tob ntawm lub hiav txwv no tau raug hu ua "plaub tus ncej", "plab ntawm Gaia", "hauv qab ntiaj teb". Cov kws tshawb fawb hiav txwv tau ntev sim los tshawb pom nws qhov tseeb tob. Tshawb nrhiav xyoo dhau los muab cov ntsiab lus sib txawv. Qhov tseeb yog tias thaum lub qhov tob colossal, qhov ntom ntawm cov dej nce ntxiv thaum nws nce mus rau hauv qab, yog li ntawd cov khoom ntawm lub suab los ntawm ncha sounder hauv nws kuj hloov. Siv ua ke nrog echo sounders barometers thiab tus ntsuas kub ntawm ntau theem, xyoo 2011 tus nqi sib sib zog nqus hauv Challenger Abyss tau teeb tsa ntawm 10994 ± 40 meters. Qhov no yog qhov siab ntawm Mount Everest ntxiv rau lwm ob km ntawm saud.
Lub siab rau hauv qab ntawm cov nqos dej ntawm qab dej yuav luag 1100 nqus cua, lossis 108.6 MPa. Feem ntau ntawm cov tsheb sib sib zog nqus tau tsim los rau qhov siab tshaj plaws ntawm 6-7 txhiab meters. Thaum lub sijhawm dhau los uas tau dhau los txij li kev nrhiav pom lub hav tob tshaj plaws, nws muaj peev xwm ua tiav mus txog nws qhov chaw hauv qab tsuas yog plaub zaug.
Xyoo 1960, lub hiav txwv sib sib zog nqus da dej Trieste thawj zaug hauv lub ntiaj teb nqis los rau hauv qab ntawm Mariana Trench hauv Challenger Abyss nrog ob tus neeg caij nkoj: US Navy Lieutenant Don Walsh thiab Swiss oceanologist Jacques Picard.
Lawv txoj kev soj ntsuam tau ua rau qhov kev xaus tseem ceeb txog qhov muaj lub neej nyob hauv qab ntawm lub kwj hav. Qhov kev tshawb pom ntawm cov dej ntws tawm sab saud kuj tseem ceeb rau ecological tseem ceeb: raws nws, lub zog nuclear tsis kam pov tseg cov dej khib nyhiab rau hauv qab ntawm Mariana Gap.
Xyoo 90, Cov lus soj ntsuam Nyijpem tsis siv neeg "Kaiko" tau soj ntsuam cov khoob, uas coj los ntawm cov qauv qis hauv qab ntawm sludge, hauv cov kab mob, cov cua nab, cov kab mob, nrog rau cov duab hauv lub ntiaj teb uas tsis paub txog tam sim no tau pom.
Hauv xyoo 2009, Asmeskas neeg hlau Nereus tau kov yeej lub abyss, nqa piv txwv ntawm cov xuab zeb, cov zaub mov me me, cov qauv ntawm cov dej hiav txwv tob tob thiab cov duab ntawm cov neeg nyob ntawm cov neeg tsis paub zoo hauv qab.
Hauv 2012, James Cameron, tus sau Titanic, Terminator thiab Avatar, tau tsaws mus rau hauv lub abyss ib leeg. Nws siv 6 teev ntawm hauv qab sau cov qauv ntawm cov av, cov ntxhia, fauna, nrog rau kev thaij duab thiab duab 3D ua yeeb yaj kiab. Raws li cov khoom siv no, cov yeeb yaj kiab "Tsim Nyog rau Cov Abyss" tau tsim.
Pom pom zoo
Hauv cov trench, ntawm qhov tob txog 4 kis lus mev, muaj lub roob hluav taws xob Daikoku, ua rau cov nplaim hluav taws, uas npau ntawm 187 ° C hauv qhov kev nyuaj siab me me. Tib lub pas dej ntawm cov kua dej kua dej tau tshawb pom tsuas yog ntawm lub hli ntawm Jupiter - Io.
Nyob rau hauv 2 kis lus mev los ntawm saum npoo "cov pa luam yeeb dub" yauv - qhov chaw ntawm dej geothermal nrog hydrogen sulfide thiab lwm yam khoom, uas, nyob rau hauv kev sib cuag nrog dej txias, tig mus rau hauv cov sulfide dub. Kev txav ntawm cov dej haus sulphide zoo li lub plume ntawm cov pa luam yeeb dub. Cov dej kub ntawm qhov chaw tso tawm tau ncav cuag 450 ° C. Lub hiav txwv puag ncig tsis rhaub tsuas yog vim muaj qhov ntom ntawm cov dej (150 npaug siab dua ntawm sab nraud).
Nyob rau sab qaum teb ntawm lub kwj ha muaj "cov haus luam yeeb dawb" - cov hnab looj dej uas hno cov kua roj carbon dioxide ntawm qhov kub ntawm 70-80 ° С. Cov kws tshawb fawb hais tias nws yog nyob rau hauv xws li "kev kub nyhiab" rhaub "uas ib qho yuav tsum saib lub hauv paus pib ntawm lub neej hauv ntiaj teb. Kev tsim dej kub "sov siab" dej khov ua dej, pab txhawb lub neej nyob hauv lub abyss - qhov kub ntawm qhov qis ntawm Mariana Trench yog nyob rau thaj tsam ntawm 1-3 ° C.
Lub neej sab nraud ntawm lub neej
Nws yuav zoo li tias nyob rau hauv qhov chaw ntawm kev tsaus ntuj ua tiav, ntsiag to, hws khov txias thiab tsis hnov qhov siab, lub neej hauv kev nyuaj siab tsuas yog xav tsis tau. Tab sis kev tshawb fawb ntawm kev nyuaj siab ua pov thawj qhov sib txawv: muaj nyob hauv yuav luag txhua 11 mais nyob hauv qab dej!
Hauv qab ntawm lub qhov yog npog nrog txheej tuab ntawm cov hnoos qeev los ntawm cov organic sediments uas tau nqis los ntawm txheej txheej sab saum toj ntawm dej hiav txwv tau ntau pua txhiab xyoo. Mucus yog qhov chaw yug tsiaj zoo rau cov kab mob barrophilic uas yog lub hauv paus ntawm kev noj zaub mov zoo rau kev tiv thaiv kab mob protozoa thiab multicellular. Cov kab mob, nyeg, los ua khoom noj rau cov tsiaj ua muaj ntau yam nyuaj.
Lub ecosystem ntawm cov kwj dej hauv qab yog qhov tshwj xeeb. Cov khoom muaj sia tau tswj kom hloov mus rau qhov kev txhoj puab heev, muaj kev tiv thaiv ib puag ncig nyob rau hauv ib txwm muaj mob, nyob rau hauv qhov chaw siab, tsis muaj lub teeb, me me ntawm oxygen thiab qhov siab ntawm cov tshuaj lom. Lub neej nyob rau hauv qhov tsis txaus ntseeg tau muab ntau ntawm cov neeg nyob hauv lub abyss ua qhov txaus ntshai thiab tsis zoo saib.
Cov ntses tob hauv hiav txwv muaj lub qhov ncauj tsis txaus ntseeg, zaum nrog ntse ntev ntev. Kev kub siab ua rau lawv lub cev me me (2 txog 30 cm). Txawm li cas los xij, tseem muaj cov nrws loj, xws li amoeba-xenophyophore, ncav cuag 10 cm inch. Frilled shark thiab goblin shark, nyob ntawm qhov tob ntawm 2000 meters, feem ntau ncav cuag 5-6 meters hauv ntev.
Cov neeg sawv cev ntawm ntau hom kev muaj sia muaj sia nyob ntawm qhov tob. Lub tob ntawm cov neeg nyob hauv lub abyss, qhov zoo dua lawv lub plab hnyuv siab raum ntawm lub zeem muag yog, uas tso cai rau lawv kom pom me ntsis ntawm lub teeb ntawm lub cev ntawm cov neeg raug tsim txom hauv kev tsaus ntuj. Qee tus neeg lawv tus kheej muaj peev xwm tsim cov teeb pom kev zoo. Lwm cov tsiaj yog tag nrho lub plab ntawm cov kabmob uas tsis pom, lawv raug hloov los ntawm cov kabmob ntawm qhov kov thiab radar. Nrog nce qhov tob zuj zus, cov dej hauv av ntau zuj zus poob lawv cov xim, lub cev muaj ntau ntawm lawv yuav luag pob tshab.
Ntawm qhov chaw siab tshaj qhov "haus luam yeeb dub" nyob, mollusks nyob, uas tau kawm kom ua kom nruab nrab sulfide thiab hydrogen sulphide, uas yog cov ua kom tuag. Thiab, uas tseem yog qhov tsis meej rau cov kws tshawb fawb, nyob rau hauv cov xwm txheej ntawm qhov muaj zog heev rau hauv qab, lawv xyov qhov txuj ci tseem ceeb tswj hwm kom lawv cov ntxhia lub plhaub lawm. Lwm cov neeg nyob hauv Mariana Trench qhia cov peev xwm zoo sib xws. Kev kawm txog cov fauna kuaj pom pom muaj ntau yam dhau ntawm theem ntawm hluav taws xob thiab tshuaj lom neeg tus mob.
Hmoov tsis, tsiaj hiav txwv sib sib zog nqus tuag vim lub siab hloov pauv ntawm txhua qhov kev sim coj lawv mus rau qhov chaw. Tsuas yog ua tsaug rau niaj hnub sib sib zog nqus dej hiav txwv tau ua nws tau los kawm txog cov neeg nyob ntawm kev nyuaj siab hauv lawv ib puag ncig ntuj. Cov sawv cev ntawm fauna, tsis paub txog science, tau txheeb xyuas dua.
Cov kev tsis pub lwm tus paub thiab paub tsis meej ntawm "plab ntawm Gaia"
Ib qho kev paub tsis meej, zoo li qee qhov tsis paub tshwm sim, muaj nyob hauv ntau qhov uas muaj ntau yam zais cia thiab tsis paub txhua yam. Nws nkaum dab tsi hauv nws lub qhov tob tob? Cov kws tshawb fawb Nyij Pooj tau hais tias thaum muab cov ntses goblin rau lub cev, lawv pom ib tug menyuam ntses ntev li 25 mev. Dab ntawm qhov loj me no tsuas yog ua megalodon shark, uas tau ploj mus yuav luag 2 lab xyoo dhau los! Qhov no tau lees paub los ntawm qhov pom ntawm megalodon cov hniav nyob ib puag ncig ntawm Mariana Trench, uas nws lub hnub nyoog rov qab tsuas yog 11 txhiab xyoo. Nws tuaj yeem xav tias cov quav ntawm cov dab no tseem khaws cia hauv qhov tob ntawm lub qhov.
Muaj ntau cov dab neeg hais txog lub cev tuag ntawm cov dev loj heev uas tau muab pov pov lub nkoj. Thaum nqis mus rau hauv lub abyss ntawm German "Highfish" submersible, tus dhia dej nres 7 km ntawm qhov chaw. Txhawm rau kom nkag siab qhov laj thawj, cov neeg caij tsheb ntawm cov tshuaj ntsiav tau tig mus rau lub teeb thiab tau ua rau muaj kev txaus ntshai: lawv chav dej da dej, zoo li lub txiv ntoo, tau sim rau gnaw ntawm qee qhov prehistoric lizard! Tsuas yog ib qho mem hluav taws xob ntawm lub cev hluav taws xob los ntawm sab nraud daim tawv nqaij muaj peev xwm ua kom ntshai tus dab tam sim ntawd.
Lwm lub sijhawm, thaum muaj neeg Asmeskas cov neeg raug tsim nyob hauv dej, qhov sib tsoo ntawm cov hlau pib hnov los ntawm hauv dej. Lub qhovntsej thiaj tsis mob. Thaum kuaj xyuas cov cuab yeej nqa mus, nws muab tawm tias titanium alloy hlau cable yog ib nrab sawn (lossis gnawed), thiab cov tsheb thauj khoom hauv qab nqaj tau khoov.
Nyob rau xyoo 2012, lub koob yees duab yees duab ntawm lub dav hlau tsis muaj tus neeg caij "Titan" los ntawm qhov tob ntawm 10 mais kis tau tus duab ntawm cov khoom ua los ntawm cov hlau, txawm yog UFO. Tsis ntev cov khoom sib txuas nrog cov khoom siv tau cuam tshuam.
Peb qhia koj kom nyeem txog Halong Bay.
Hmoov tsis zoo, tsis muaj cov ntaub ntawv pov thawj ntawm cov lus muaj tseeb no, lawv txhua tus tsuas yog ua pov thawj ntawm cov neeg pom tim khawv nkaus xwb. Txhua zaj dab neeg muaj nws tus kheej kiv cua thiab tsis ntseeg, nws tus kheej sib cav rau thiab tawm tsam.
Ua ntej qhov pheej hmoo pheej dhia mus rau hauv lub trench, James Cameron tau hais tias nws xav pom nrog nws lub qhov muag tsawg kawg yog ib feem ntawm qhov tsis meej ntawm Mariana Trench, hais txog qhov muaj ntau cov lus xaiv thiab lus dab neeg. Tab sis nws tsis pom ib yam dab tsi uas yuav mus dhau qhov ciaj ciam ntawm cov neeg paub.
Yog li peb paub dab tsi txog nws?
Txhawm rau kom nkag siab tias Mariana Underwater Crevice tau tsim li cas, nws yuav tsum nco ntsoov tias cov pob zeb tsim (cov troughs) feem ntau yog tsim raws cov npoo ntawm dej hiav txwv nyob rau hauv kev cuam tshuam ntawm tsiv lithospheric paib. Oceanic daim hlau, raws li cov laus dua thiab hnyav dua, "nkag" hauv qab cov av txuas ntxiv, tsim txoj kev sib sib zog nqus ntawm cov pob qij txha. Qhov tob tshaj plaws yog qhov sib txuam ntawm Pacific thiab Filipino tectonic paib nyob ze ntawm Mariana Islands (Mariana Trench). Lub Pacific Phaj txav ntawm qhov khiav ceev ntawm 3-4 centimeters ib xyoos twg, uas ua rau muaj kev cuam tshuam ntawm volcanic ntau ntxiv nrog ob qho ntug.
Raws tag nrho ntev ntawm qhov kev nyuaj siab tshaj plaws no, plaub tus thiaj li hu ua choj - lub roob hla mus - tau pom. Cov kab uas tau tsim ua tau tuaj yeem ua vim qhov kev txav ntawm lub lithosphere thiab cov kev ua ntawm volcanic.
Qhov zawj yog V-puab thoob plaws, dav dav ntxiv mus thiab tig mus rau sab hauv. Qhov nruab nrab qhov dav ntawm lub hav cuam kawb hauv sab saud yog 69 kis lus mev, nyob ntawm qhov dav tshaj plaws - txog 80 kilometers. Qhov nruab nrab ntawm qhov dav hauv qab ntawm cov phab ntsa yog 5 kis lus mev. Txoj kab nqes ntawm phab ntsa yog yuav luag thiab tsuas yog 7-8 ° xwb. Qhov kev txom nyem nthuav tawm sab qaum teb mus rau sab qab teb rau 2500 km. Lub trench muaj qhov nruab nrab tob txog 10,000 meters.
Tsuas yog peb tus neeg tau mus xyuas qhov qis hauv qab ntawm Mariana Trench mus txog hnub. Nyob rau hauv 2018, lwm tus txiv neej dhia dej yog npaj rau "hauv qab ntawm lub ntiaj teb" ntawm nws qhov kev sib sib zog nqus. Lub sijhawm no, cov neeg nto moo Lavxias neeg ncig teb chaws Fedor Konyukhov thiab tus neeg saib xyuas lub pob zeb loj Artur Chilingarov yuav sim kov yeej txoj kev nyuaj siab thiab nrhiav seb nws nkaum dab tsi hauv nws cov qhov tob. Thaum tam sim no, chav dej da dej hiav txwv sib sib zog raug tsim tawm thiab muaj kev tshawb fawb txog kev tshawb fawb.