Ib qho zoo tshaj plaws ntuj tsim muaj, qhov cuab yeej cuab tam ntiaj teb UNESCO, yog nyob hauv South Africa ntawm Zambezi River. Lub npe ntawm qhov tshwm sim no, ua rau muaj kev zoo siab thiab qhuas, yog Victoria Falls.
Qhov kev xav ntawm kev qhuas tsis yog los ntawm cov dej hauv qhov dej ntog los ntawm qhov siab ntawm 120 m, tom qab ntawd muab faib ua ntau qhov kwj, lossis hloov mus rau hauv ib qho plume, zoo ib yam li ib phab ntsa monolithic, tab sis kuj ntws ntawm seething dej raws nqaim nqaim, uas yog 13 zaug nqaim, dua Zambezi dej ntws los ntawm pob zeb. Ib lub kwj deg, 1 800 m dav, khiav mus rau sab hauv qis, nyo mus rau hauv ib txoj kev nqaim nqaim, uas tsuas yog 140 m dav ntawm qhov dav ntawm qhov nws qhov chaw dim pa. Ntxiv mus, lub qhov ncauj ntawm cov kwj ha tau ntog mus rau 100 m thiab dej rhais sib zog ua lub nrawm no, nti tawm cov huab ntawm cov tshuaj txau me tshaj plaws uas dai rau hauv huab cua thiab sawv ntawm qhov cuam tshuam rau ntau pua meters saum lub ntsa ntsa ntawm tus dej loj tsaws los ntawm qhov siab. Nws tsis yog qhov loj tshaj ntawm cov dej tsaws tsag nyob hauv lub ntiaj teb hais txog qhov siab, tab sis hauv nws qhov kev zoo nkauj nws tseeg tsis dhau Niagara thiab Iguazu Falls.
Yog lawm, tsis yog qhov siab tshaj, tab sis qhov dav. Victoria tsuas yog dej tsaws tsag uas yuav luag 2 km ntev ntawm qhov chaw siab tshaj li 100 m.Tab sis qhov tshwj xeeb tshaj yog plume dej uas dej tsaws tsag ntws: nws tiaj li uas nws zoo li yog tias tsis muaj dej, lub iav pob tshab du dhau los ntawm lub pob zeb siab tshaj. Plume ntom: 1.804 Mcfm. Tsis muaj lwm qhov dej tsaws tsag nyob hauv lub ntiaj teb tuaj yeem khav txog ntawm qhov ceev ntawm lub plume dej!
Tsis tas li ntawd, cov nplaim-pob zeb diamond splashes nce siab dua saum toj ntawm Batoka hav cuam kawb, qhov chaw uas muaj qhov nqaim nqaim, uas tau txais cov dej ntws (txog 400 meters), thiab lawv tau pom nyob deb li 60 km ntawm hnub ntshiab.
Tawm ntawm ntug dej hiav txwv sab hnub poob ntawm Zimbabwe, cov dej ntws ntawm Zambezi tau muab faib ua peb ntu los ntawm ob peb kob pov tseg nrog cov nroj tsuag muaj zaub sov. Qhov dej nyob sab hnub tuaj, uas zwm rau hauv lub xeev Zambia, tau tawg los ntawm thaj tsam li 30 lub pob zeb loj thiab me.
Zambia thiab Zimbabwe "tus kheej" dej tsaws tsag ntawm cov lus sib npaug, cov ciam teb ntawm cov xeev no nyob raws tus ntug dej ntawm Zambezi.
Cov dej dawb nqa nws cov dej raws txoj kev tiaj ntawm Lub Savannah mus rau Hiav Txwv Indian, pib nws txoj hauv kev dub muag thiab ntxuav nws lub txaj ntawm cov av xuab zeb. Ntxuav cov islets nrog cov ntoo me me thiab hav txwv yeem, cov dej dav thiab tub nkeeg txog thaum nws mus txog pob zeb pob tsuas, los ntawm qhov twg nws plum mus rau hauv qab nrog suab nyooj thiab suab nrov. Nov yog qhov dej txhawv nruab nrab ntawm qaum thiab nruab nrab Zambezi, ciam teb ntawm yog Victoria Falls.
Leej Twg Pom Qhov Ntog Victoria Poob?
Tus Zambezi River tau txais nws lub npe ntawm thaj av ntawm Scottish neeg tshawb nrhiav thiab ua tub txib David Livingston. Nws nyuaj rau hais tias leej twg yog nws ntau dua - tus tub txib lossis tus kws tshawb fawb tshawb fawb, tab sis qhov tseeb tseem nyob: David Livingston yog thawj tus neeg European uas tau tswj los taug kev kom deb li deb ntawm lub txaj ntawm plaub tus dej ntev tshaj plaws nyob rau hauv Africa, "nqa cov ntseeg kev ntseeg rau cov nplaig dub", thiab tib lub sijhawm tshawb txog cov ntu ntawm cov av loj hauv tebchaws Africa uas tsis muaj tus txiv neej dawb tseem taw kev. Thiab tsuas yog nws tus kheej txoj cai thiaj li raug hu ua tus txiav txim siab ntawm Victoria Falls.
Los ntawm cov pawg hauv zos Makololo, uas txij li lub sijhawm immemorial tau teeb tsa lawv cov chaw yooj yim nyob ze ntawm qhov dej tsaws tsag ntawm ntug dej, Livingston tau kawm tias nyob hauv lub zos qub lus lub npe ntawm cov dej muaj suab npe zoo li Kzasambo-Weizi. Nws cim qee yam zoo li ntawd hauv daim duab: "Zambezi". Yog li cov dej uas pub Victoria Victoria Falls tau txais lub npe nom hauv txhua daim duab qhia chaw.
Nthuav qhov tseeb
Qee qhov dav hlau ntawm qhov qis me me yog qhov me me uas lawv tsis muaj sijhawm rov qab mus rau hauv tus kwj deg thiab tawg ntawm ntau txhiab tus neeg lub ntsej muag ci ntsa iab nyob sab hauv cov huab cua, sib xyaw nrog tus zaj sawv haze uas ntim rau dej tsaws tsag tas li. Livingston tsuas yooj yim dhau mus. Qhov kev xav tau ntawm Victoria Falls yog qhov zoo dua qub los ntawm ib zaj sawv uas cov tub txawg tub txawg tau pom ntawm qhov ntog ntawm ib hli tsaus ntuj. Cov neeg muaj hmoo tsawg tsawg tus tuaj yeem soj ntsuam qhov tshwm sim no. Qhov no tshwm sim thaum dej siab siab hauv Zambezi txuam nrog lub hli nra.
Lub suab ntsiag to-lub hli ntab saum nplaim saum ntuj, ua rau pom kev zoo, zoo li lub teeb pom kev zoo, lub hav zoov uas ntsiag to, lub nplaim dej du lug rau cov hnub qub dawb thiab lub dej tsaws tsag. Thiab dhau txhua qhov no dai ib tus duab zaj sawv uas muaj roj ntau, muaj hneev zoo li hneev nrog hneev, nrog ib kawg so tawm tsam cov tawv dub dub saum ntuj, thiab poob mus rau lwm qhov hauv myriads ntawm cov tee dej.
Thiab tag nrho cov ci ntsa iab no muaj peev xwm ua tau tsis pub dhau 3 hnub. Nws tsis tuaj yeem kwv yees, txawm hais tias qhov dej siab tau khaws cia hauv Zambia txij Lub Ib Hlis mus txog Lub Xya Hli, tab sis hmo ntuj hmo ntuj ntawm qhov dej tsaws tsag tsis "ua rau muaj qhov txawv" rau txhua qhov uas nws nquag pom.
Txuas ntxiv keeb kwm ntawm dej tsaws tsag
Tus kws tshawb fawb, uas nrhiav nws tus kheej thiab rau lwm lub ntiaj teb txhua qhov zoo nkauj tshwj xeeb ntawm qhov dej ntshiab ntawm Zambezi River poob los ntawm cov pob zeb thaum lub Kaum Ib Hlis 17, 1855, tsuas yog xav tsis thoob.
- Nws yog hmoov av ntawm tus tim tswv tis! Nws ntxhi. Thiab nws hais ntxiv, zoo li cov tseeb Brit, - Vajtswv cawm poj huab tais! Nov yog qhov uas cov dej no tau txais nws lub npe lus Askiv - Victoria Falls.
Tomqab Livingston sau rau hauv nws daim ntawv sau hais tias: "Nov yog lub npe Askiv uas kuv tau muab rau ib feem hauv tebchaws Africa. Tab sis, Vajtswv paub, Kuv tsis tuaj yeem ua lwm yam! "
Emil Golub (Czech keeb kwm-tus kws tshawb nrhiav) tau siv sijhawm ntau xyoo nyob ntawm ntug dej ntawm Zambezi, txawm hais tias nws coj nws tsuas yog ob peb lub lis piam los sau ua ke daim ntawv qhia ntxaws txog ntawm dej tsaws tsag, thiaj li nyiam los ntawm lub zog ntawm dej tsaws tsag no. “Kuv pub nws lub hwj chim! - hais tias Emil Golub, - Thiab kuv tsis muaj peev xwm hle kuv lub qhov muag ntawm lub zog no! " Yog li ntawd, thaum nws tuaj txog hauv Victoria Falls thaum xyoo 1875, nws tsis tshaj tawm nws cov phiaj xwm ntxaws kom txog thaum 1880.
Tus kws sau keeb kwm Askiv Thomas Baines, uas tau tuaj txog hauv tebchaws Africa, tau hais txog cov dab neeg txog lwm qhov kev xav tsis thoob, pleev xim duab uas nws tau sim ua rau txhua qhov kev zoo nkauj thiab lub zog ntawm Victoria Falls. Cov no yog thawj cov duab ntawm Victoria Falls pom los ntawm cov neeg European.
Lub caij ntawd, dej tsaws tsag nws lub npe hauv zos. Muaj ntau li peb:
- Soengo (Zaj Nkauj).
- Chongue-Weizi (Dej Tsis Muaj Dej).
- Mozi-oa-Tunya (Haus luam yeeb tias thunders).
Niaj hnub no, Lub Ntiaj Teb Cov Cuab Yeej Cuab Thoob Ntiaj Teb tau lees paub ob lub npe sib npaug rau dej tsaws tsag: Victoria Falls thiab Mozi-oa-Tunya.
Ntau cov lus qhia tseeb
Cov kob, ntawm qhov uas David Livingston ua ntej tau muaj lub sijhawm los qhuas txog qhov dej siab ntawm dej tsaws tsag, hnub no nws lub npe thiab nyob hauv qhov chaw nruab nrab ntawm qhov chaw ntawm cov kwj ha sab saum toj uas yog zwm rau lub tebchaws Zambia. Hauv Zambia, ib qhov chaw ncig ua si thoob ntiaj teb tau npaj ib ncig Victoria Falls, coj tus kheej lub npe "hauv lub tebchaws" - "Ntoos Hluav Taws" ("Mozi-oa-Tunya"). Nyob rau sab tebchaws Zimbabwe yeej muaj tib lub tiaj ua si hauv tebchaws, tab sis nws hu ua "Victoria Falls" ("Victoria Falls").
Yog lawm, tag nrho cov tsiaj txhu ntawm cov txaij thiab antelopes ncig thaj chaw ntawm cov chaw tshwj xeeb no, tus tsiaj caj dab ntev ntev taug kev, muaj kev tsov ntxhuav thiab tsov ntxhuav, tab sis qhov kev txaus siab tshwj xeeb ntawm cov chaw ua si tsis yog fauna, tab sis muaj paj ntoo - hu nkauj tom hav zoov, uas tseem hu ua hav zoov hav zoov.
Coob tus ntawm cov dej ntws tsawg tshaj plaws ntawm dej tsaws tsag nce rau ntau mais nyob ib puag ncig, thiab cov hmoov av hauv dej ywg cov ntoo tsis tu ncua hauv hav zoov thiab "kua muag" ntws tsis tu ncua ntawm lawv. Yog tias koj tsiv mus txuas ntxiv me ntsis los ntawm abyss nyob rau hauv kev txiav txim kom meej txog lub suab ntawm lub suab dej thiab mloog, koj tuaj yeem hnov ib lub suab nrov, kos-tawm suab, zoo ib yam li lub suab ntawm txoj hlua - lub hav zoov "hu nkauj". Qhov tseeb, lub suab no yog tsim los ntawm tib cov dej plua plav tas li hovering dhau ntawm cov kab ntsuab.
Dab tsi ntxiv uas tsim nyog paub?
Yog lawm, dej tsaws tsag nws tus kheej! Ntxiv nrog rau lawv qhov kev nthuav dav, lub npoo ntawm lub abyss, qhov twg dej poob, kuj muaj qhov tsis zoo ib yam, yog li lawv hu ua "ntog".
Tag nrho ntog 5:
- Dab ntxwg nyoog lub qhov muag... Feem ntau hu ua "Cataract" lossis "Devil's Font". Nws lub npe yog lub tais ntuj no, nyob ntawm 70 m ntawm qaum ntug ntawm qhov abyss thiab txog 20 sq. m. cheeb tsam. Lub phiab pob zeb nqaim, tsim los ntawm lub caij nplooj zeeg dej, tau txais nws lub npe los ntawm cov kob me me hauv cov zej zog, qhov twg hauv zos cov pagan hauv zos tau siv los ua tib neeg txi. Cov haiv neeg European uas tuaj txog tom qab Livingstone hu qhov kev pabcuam no rau cov vajtswv dub "dab", li no lub npe ntawm cov kob thiab lub tais. Txawm hais tias tam sim no koj tuaj yeem nqes mus rau hauv pas dej nrog kev pab ntawm kev taw qhia (leej twg paub tseeb qhov twg los yog qhov muaj kev nyab xeeb tshaj plaws) txhawm rau qhuas tus tsis pom tsis zoo ntawm kev poob dej los ntawm qhov siab tshaj 100 m, Dab Ntxwg Nyoog lub Font tseem sau nws cov pagan sau, noj 2- 3 tus neeg ib xyoo.
- Dej tsaws tsag loj... Txog qhov no, qhov no yog qhov ntau maj thiab dav tshaj plaws kab hlau rhuav cov dej, dhia dej los ntawm qhov siab ntawm kev ceev ntawm 700,000 cubic meters ib feeb. Hauv qee qhov chaw ntawm nws, dej tsis muaj sijhawm mus txog rau lub pas dej Batoka thiab, khaws los ntawm cov cua muaj zog, tawg rau saum huab cua, ua rau ntau txhiab txhiab tus me me tawg, ua rau muaj huab ntom nti. Qhov siab ntawm dej tsaws tsag Main yog li 95 m.
- Nees ntog los yog Ntog qhuav... Qhov siab 90-93 m. Nws yog nto moo rau qhov tseeb tias nyob rau lub sijhawm txij lub Kaum Hlis txog Kaum Ib Hlis nws ua kom qhuav, thiab nyob rau lub sijhawm ib txwm muaj ntau npaum li cas dej tsis ci ntsa iab nyob rau hauv lub siab tiag tiag ntawm qhov kev hais tawm no.
- Dej tsaws tsag dej tsaws tsag... Tshaj siab tshaj plaws ntawm txhua qhov kev poob - 110 m! Txog hnub ntshiab, tus duab zaj sawv ntawm cov dej dag ntau txhiab plhom yog qhov pom ntawm ob peb ncua kev deb, thiab tsuas yog ntawm no ntawm lub hli puv nkaus koj thiaj pom lub hnub qub lub hli.
- Sab Hnub Poob... Qhov no yog qhov poob qis tshaj thib ob ntawm 101 m. Cov nrawm nrawm sab hnub tuaj yog nyob ntawm Zambian sab ntawm Victoria Falls.
Ntau qhov chaw tau tsim tawm kom Victoria Falls tuaj yeem pom thiab muaj ntau cov duab zoo nkauj los ntawm ntau cov ces kaum. Cov neeg nyiam tshaj yog cov riam Riam. Nws nyob ntawm tus choj ntawm tag nrho cov dej tsaws tsag, los ntawm nws koj tuaj yeem pom Sab Hnub Tuaj Sawv Rov Los, Sab Xias Bouldron, thiab Dab Ntxwg Nyoog lub qhov muag.
Cov duab uas tseem nyob hauv qhov nco qab tom qab mus xyuas Victoria Falls yog tsis muaj qhov qis tshaj nyob rau hauv qhov ci ntsa iab rau cov kev txaus siab tau txais thaum mus xyuas qhov txuj ci tseem ceeb ntawm cov xwm. Thiab ua kom cov duab no nyuaj rau hauv koj lub cim xeeb, koj tuaj yeem xaj kom muaj lub davhlau ya tawm ntawm tus noog lub qhov muag pom ntawm lub nyoob hoom qav taub lossis, sib pauv, kayaking lossis nkoj.
Feem ntau, tom qab kev tsim kho ntawm txoj kev tsheb nqaj hlau nyob rau xyoo 1905, cov neeg ncig mus rau qhov dej tsaws tsag tau nce mus rau 300 txhiab tus neeg hauv ib lub xyoo, txawm li cas los xij, txij li kev tsis ruaj ntseg kev nom tswv hauv cov tebchaws African tsis pom, qhov kev ntws no tsis tau nce rau 100 xyoo tas los.